Jaargang inhoud

De Gids
Jaargang 171 (2008)

Redactioneel

Brink, Hans Maarten van den; Mik, Edzard; Groot, Ger
Titel: Bij dit nummer
Vindplaats: nr. 6/7, p. 465-466
Annotatie: Het redactievoornemen van een themanummer over religie liet zich goed combineren met het thema ‘Cielo e Terra’ van het Holland Festival van dit jaar. De Gids neemt vooral het deel hemel voor zijn rekening.
Thema: Hemel & aarde

Marres, Noortje
Titel: Bij dit nummer
Vindplaats: nr. 9, p. 685-688
Annotatie: 'Met dit themanummer wil De Gids een bijdrage leveren aan het debat in Nederland over de veranderende rol van water in de hedendaagse cultuur'.
Thema: Water

Mulder, Arjen
Titel: Gelezen worden ze ontelbare malen
Vindplaats: nr. 4, p. 261-264
Annotatie: 'Voor dit themanummer vraagt de redactie van De Gids een breed scala aan schrijvers om vanuit hun huidige lees- en levenservaring te reageren op Slauerhoffs werk [...]'.
Thema: Slauerhoff
Trefwoorden: Slauerhoff, Jan Jacob

Wils, Esther
Titel: Bij dit nummer
Vindplaats: nr. 11/12, p. 849-850
Annotatie: Een selectie van wetenschappelijke bijdragen van een in september 2007 aan de Universiteit van Stellenbosch georganiseerd congres over historische plaatsen van Afrikaner herinnering vormt de basis van dit themanummer.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

I. Poëzie

Aldana, Francisco de
Eerste versregel: ''Weet jij waarom, Damón, wanneer we fijn'
Vindplaats: nr. 8, p. 624
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Berge, H.C. ten
Titel: De verlichte wereld
Eerste versregel: 'Spreekt een oude heelmeester in dorpen'
Vindplaats: nr. 4, p. 275-276
Annotatie: Opdracht: Aan de zwervende schim van J. Slauerhoff, arts.
Thema: Slauerhoff

Berge, H.C. ten
Titel: Oostwaarts de liefde, westwaarts de strijd
Eerste versregel: 'Leeggebloed en ingesluimerd'
Vindplaats: nr. 4, p. 277-279
Annotatie: Opschrift: Een notitie over Slauerhoff en Segalen.
Thema: Slauerhoff

Budé, Frans
Titel: Aardbeiboom, Californië
Eerste versregel: 'Op een dag je tijd in handen krijgt, sluiers'
Vindplaats: nr. 1, p. 52

Budé, Frans
Titel: Mijn vele dode vrienden
Eerste versregel: 'Als een van ons terugkeert, verzadigd'
Vindplaats: nr. 1, p. 53

Cruz, Sor Juana Inés de la
Titel: Wil de lof weerspreken die de waarheid genaamd hartstocht in een portret van de dichteres stopte
Eerste versregel: 'Dit wat je ziet, kleurige buitenkant'
Vindplaats: nr. 8, p. 630
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Es, Eelke van
Titel: Doctrine
Eerste versregel: 'We kunnen de rug rechten als een'
Vindplaats: nr. 10, p. 784

Es, Eelke van
Titel: Raadselheren
Eerste versregel: 'Het is niet erg om bang te zijn'
Vindplaats: nr. 10, p. 785

Es, Eelke van
Titel: Verwijzingen
Eerste versregel: 'De wijzers passeren elkander in het rood'
Vindplaats: nr. 10, p. 786

Eybers, Elisabeth
Titel: Droom
Eerste versregel: 'Sou ek die dorpie eendag weer bereik'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 923
Annotatie: Uit: 'Die vrou en ander verse' (Johannesburg, 1945).
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Eybers, Elisabeth
Titel: Erfstuk
Eerste versregel: 'Die stinkhoutkas het gister ingetrek.'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 924
Annotatie: Uit: 'Neerslag' (Kaapstad [etc.], 1958).
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Eybers, Elisabeth
Titel: Nostalgiese vers
Eerste versregel: 'Om weer aan glinstering te glo'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 926
Annotatie: Uit: 'Bestand' (Kaapstad [etc.], 1982).
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Eybers, Elisabeth
Titel: Terug
Eerste versregel: 'Transekwatoriale swaartekrag'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 925
Annotatie: Uit: 'Bestand' (Kaapstad [etc.], 1982).
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Gerbrandy, Piet
Titel: Galateia
Eerste versregel: 'De spreker is een man die kent.'
Vindplaats: nr. 3, p. 248
Cyclus: Drie vriendinnen
Annotatie: Titel staat onder het gedicht.

Gerbrandy, Piet
Titel: Mnemosyne
Eerste versregel: 'Stond hier niet net het onontbeerlijk?'
Vindplaats: nr. 3, p. 250
Cyclus: Drie vriendinnen
Annotatie: Titel staat onder het gedicht.

Gerbrandy, Piet
Titel: Nemesis
Eerste versregel: 'Prevel vast je tekst voor straks al speelt zij deze vloer een ander'
Vindplaats: nr. 3, p. 249
Cyclus: Drie vriendinnen
Annotatie: Titel staat onder het gedicht.

Groenewegen, Hans
Titel: Ratanui
Eerste versregel: 'De golven die er tegen breken'
Vindplaats: nr. 4, p. 292-293
Thema: Slauerhoff

Góngora y Argote, Luis de
Eerste versregel: 'Wil, Manzanares, deze brug beklagen,'
Vindplaats: nr. 8, p. 625
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Hamel, Micha
Titel: Schouw
Eerste versregel: 'Mega glossy, haar lichaam in badmode'
Vindplaats: nr. 8, p. 651-653 - ill.
Illustrator: Dingemans, Liesbeth
Annotatie: Fotogedicht.

Hav, Niels
Titel: Het gedicht
Eerste versregel: 'Pas geen houdgreep toe'
Vindplaats: nr. 10, p. 816-817

Hav, Niels
Titel: Laat me je borsten zien
Eerste versregel: 'Als ik honger heb, denk ik aan je borsten,'
Vindplaats: nr. 10, p. 818-819

Henkes, Barbara
Titel: Weerbarstige toekoms
Eerste versregel: 'My derms en brein is geknoop van hartseer,'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 976
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Hurtado de Mendoza, Diego
Titel: Sonnet voor een oude vrouw die meende mooi te zijn
Eerste versregel: 'U bent, mevrouw Aldonza, drie maal dertig jaar;'
Vindplaats: nr. 8, p. 621
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Jong, Saskia de
Eerste versregel: 'aan het eind van een lange dag wagen heeft elk de nek tegen de bijl'
Vindplaats: nr. 3, p. 206-207

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'Residence inn: een groot biljart'
Vindplaats: nr. 2, p. 124
Cyclus: Residence inn

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'als je iets ziet dan zit je eraan vast.'
Vindplaats: nr. 2, p. 126
Cyclus: Residence inn

Kom, Antoine de
Titel: Sla [mailto:slau@sr.net]
Vindplaats: nr. 4, p. 320-326
Annotatie: E-mailcorrespondentie.
Thema: Slauerhoff

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'ergens in de zaal'
Vindplaats: nr. 2, p. 125
Cyclus: Residence inn

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'ik vlieg vanavond maar terug'
Vindplaats: nr. 2, p. 127
Cyclus: Residence inn

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'nu ik ontwaak'
Vindplaats: nr. 2, p. 128
Cyclus: Residence inn

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'twee broers waren het niet zo te zien'
Vindplaats: nr. 2, p. 123
Cyclus: Residence inn

Kosters, Onno
Titel: Birds in the night
Eerste versregel: 'Hij ging al in tot duisternis,'
Vindplaats: nr. 4, p. 294-296
Thema: Slauerhoff

Krog, Antjie
Titel: Vrijheidsmars Brentpark 1990
Eerste versregel: 'hoe het land te beschrijven'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 909-912
Vertaler: Dorsman, Robert; Haar, Jan van der
Vertaling van: Brentpark march for freedom 1990: hoe die land skryf
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Kusters, Wiel (Jan Hubert Willem)
Titel: Cold case
Eerste versregel: 'Terwijl water van ver'
Vindplaats: nr. 10, p. 783

Lindner, Erik
Titel: Terrein
Eerste versregel: 'De monteur zet het hekwerk van de liftkooi open'
Vindplaats: nr. 10, p. 802-803 - ill.
Illustrator: Fossen, Roeland
Annotatie: Fotogedicht.

Manrique, Jorge
Titel: Coplas bij de dood van zijn vader
Eerste versregel: 'Onze levens zijn rivieren'
Vindplaats: nr. 8, p. 620
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Milosz, Czeslaw
Titel: Gebed
Eerste versregel: 'Tegen de negentig, nog altijd hopend'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 535-536
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit de bundel 'Gedichten' (Atlas, 2003).
Thema: Hemel & aarde

Milosz, Czeslaw
Titel: Ik zou nu
Eerste versregel: 'Ik zou nu wijzer moeten zijn dan ik was.'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 538
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit de bundel 'Gedichten' (Atlas, 2003).
Thema: Hemel & aarde

Milosz, Czeslaw
Titel: Niet uit frivoliteit
Eerste versregel: 'Niet uit frivoliteit, eerwaarde theologen,'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 539
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit de bundel 'Theologisch traktaat' (Atlas, 2006).
Thema: Hemel & aarde

Milosz, Czeslaw
Titel: Om eerlijk te zijn
Eerste versregel: 'Om eerlijk te zijn begrijp ik er niets van, wat bestaat'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 541
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit de bundel 'Theologisch traktaat' (Atlas, 2006).
Thema: Hemel & aarde

Milosz, Czeslaw
Titel: Volgens Mickiewicz
Eerste versregel: 'Volgens Mickiewicz en Jacob Böhme was Adam,'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 540
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit de bundel 'Theologisch traktaat' (Atlas, 2006).
Thema: Hemel & aarde

Milosz, Czeslaw
Titel: Werki
Eerste versregel: 'De hoorn, trommel en viola, muziekmaken,'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 537
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit de bundel 'Gedichten' (Atlas, 2003).
Thema: Hemel & aarde

Naudé, Charl-Pierre
Titel: Het witste strand
Eerste versregel: 'Je kunt zien hoe de rivierloop'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 893-896
Vertaler: Dorsman, Robert
Vertaling van: Die witste strand: Mens kan sien hoe die rivierloop
Annotatie: De oorspronkelijke tekst is ook afgedrukt.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Niekerk, Marlene van
Titel: Jongen gaat vissen
Eerste versregel: 'Over brug bij het ondiepe water van Dwarsrivier'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 939-944
Vertaling van: Seun wat visvang: Bruglangs oor die drif by Dwarsrivier
Annotatie: De oorspronkelijke tekst is ook afgedrukt.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Otten, Willem Jan
Titel: Bloed
Vindplaats: nr. 9, p. 750
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Bwa-pl
Eerste versregel: 'Wij bereikten'
Vindplaats: nr. 9, p. 749
Annotatie: Uit 'Het was missen op het eerste gezicht' (Van Oorschot, 1994).
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Eb
Eerste versregel: 'Diepe eb. De zon komt uit Terschelling op.'
Vindplaats: nr. 9, p. 752
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Regen
Eerste versregel: 'Het eiland telt één enkel schelpenpad, dat weliswaar'
Vindplaats: nr. 9, p. 756
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Sneeuwvlok
Eerste versregel: 'Wij hebben gister een gehangene begraven.'
Vindplaats: nr. 9, p. 754
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Vloedlijn
Eerste versregel: 'Hij ligt op de vloedllijn alsof niemand hem mist.'
Vindplaats: nr. 9, p. 757
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Wak
Eerste versregel: 'schoot wakker uit een val dwars door een oppervlak.'
Vindplaats: nr. 9, p. 751
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Wel
Eerste versregel: 'Op het eiland is een bos,'
Vindplaats: nr. 9, p. 755
Cyclus: Meer water
Thema: Water

Otten, Willem Jan
Titel: Zee
Eerste versregel: 'Hij werkte aan een zee die aan blijft komen,'
Vindplaats: nr. 9, p. 753
Cyclus: Meer water
Annotatie: Opdracht: In memoriam Kees Ouwens.
Thema: Water

Perquin, Ester Naomi
Titel: Tijden, gebeurtenissen
Eerste versregel: 'Er zal een stad zijn die ontwaakt en ongelovig, daardoor sterk'
Vindplaats: nr. 3, p. 208-209

Post, Bruno
Eerste versregel: 'Een mantelmeeuw schreeuwt: land in zicht'
Vindplaats: nr. 1, p. 64 - ill.
Annotatie: Fotogedicht.

Quevedo, Francisco de
Titel: Liefde die blijft bestaan na de dood
Eerste versregel: 'De laatste schaduw van de blanke dag'
Vindplaats: nr. 8, p. 628
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Quevedo, Francisco de
Titel: Vanaf de toren
Eerste versregel: 'Alleen in deze vredige woestenij,'
Vindplaats: nr. 8, p. 629
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Reints, Martin
Titel: De hoed door Slauerhoff aan de dichter gegeven
Eerste versregel: 'Lang geleden,'
Vindplaats: nr. 4, p. 281
Thema: Slauerhoff

Reints, Martin
Titel: Slauerhoff, het alleen ronddolen hartelijk moede
Eerste versregel: 'Een sigarettenkoker met de Fuji'
Vindplaats: nr. 4, p. 280
Thema: Slauerhoff

Starkenburg, Ilse
Titel: Boris
Eerste versregel: 'je zien maar weinig katten op het strand'
Vindplaats: nr. 2, p. 144-145 - ill.
Illustrator: Korteweg, Neel
Annotatie: Fotogedicht.

Sterren, Leo van der
Titel: De opname
Eerste versregel: 'Sankt B., wij kwamen laat er aangezwegen,'
Vindplaats: nr. 10, p. 828-832

Stockenström, Wilma
Titel: Gegroet, jullie van weleer
Eerste versregel: 'Ik kan me er met moeite een voorstelling van maken'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 855-856
Vertaler: Dorsman, Robert
Vertaling van: Gegroet, julle wat was: Ek sou my ook maar net kon verbeel
Annotatie: De oorspronkelijke tekst is ook afgedrukt.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Teresa de Jesús, Santa
Eerste versregel: 'Ik leef maar leef niet in mijzelf,'
Vindplaats: nr. 8, p. 622-623
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Toorn, Willem van
Titel: Christoffel
Eerste versregel: 'Je wilt niet weten wie ik al gedragen'
Vindplaats: nr. 9, p. 760
Cyclus: Over water
Thema: Water

Toorn, Willem van
Titel: Oom J.
Eerste versregel: 'Goochelaar water. Als ik mij met het kind'
Vindplaats: nr. 9, p. 759
Cyclus: Over water
Annotatie: Opdracht: voor Willem Jan Otter.
Thema: Water

Toorn, Willem van
Titel: Split
Eerste versregel: 'Onder water ook wel. Wij stonden in zee'
Vindplaats: nr. 9, p. 758
Cyclus: Over water
Thema: Water

Toorn, Willem van
Titel: Verkeerde wereld
Eerste versregel: 'Zo stil ondersteboven dat je als door het gat'
Vindplaats: nr. 9, p. 761
Cyclus: Over water
Thema: Water

Tritsmans, Marc
Titel: Adagio sostenuto, pianosonate nr. 14 (Ludwig van Beethoven)
Eerste versregel: 'Hoe hoorbaar kan tederheid'
Vindplaats: nr. 5, p. 433

Tritsmans, Marc
Titel: Taferelen
Eerste versregel: 'Het met je stinkende uitwerpselen uitdagend'
Vindplaats: nr. 5, p. 431

Tritsmans, Marc
Titel: Uil
Eerste versregel: 'Ik ken je van horen en dan zie ik je niet.'
Vindplaats: nr. 5, p. 432

Tritsmans, Marc
Titel: Uit de fles (Château Saint-Pierre 1984)
Eerste versregel: 'Vangt aan als een breekbare schets'
Vindplaats: nr. 5, p. 434

Tritsmans, Marc
Titel: Wild
Eerste versregel: 'Nooit in zichzelf gekeerd. Want'
Vindplaats: nr. 5, p. 430

Vega, Lope de
Eerste versregel: 'Gaan en toch blijven en al blijvend gaan;'
Vindplaats: nr. 8, p. 626
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Vega, Lope de
Titel: Aan een doodshoofd
Eerste versregel: 'Zolang dit hoofd in leven was, bevond'
Vindplaats: nr. 8, p. 627
Vertaler: Steenmeijer, Maarten; Pol, Barber van de

Vegt, Han van der
Eerste versregel: 'Stijfkoppig in de wetenschap dat die nergens kon bestaan'
Vindplaats: nr. 4, p. 265
Thema: Slauerhoff

Vekemans, Dirk
Titel: Autobiografie (orgastisch) van de lezer
Eerste versregel: 'Even later vloekt je lichaam mij luidop na, de nacht in,'
Vindplaats: nr. 8, p. 664
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 16.

Vekemans, Dirk
Titel: Beloven doen we dat we komen
Eerste versregel: 'Dat hardvochtige vermurw ik, zegt ze.'
Vindplaats: nr. 8, p. 662
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 16.

Vekemans, Dirk
Titel: Bloed & bodem
Eerste versregel: 'Bloed moet vloeien. Geld snelheid maken. 'Onheil kome', zo'
Vindplaats: nr. 8, p. 661
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 16.

Vekemans, Dirk
Titel: De Hemel is een strakke Band: (bij werk van Julia Margaret Cameron)
Eerste versregel: 'Als de regen valt, valt de regen niet'
Vindplaats: nr. 5, p. 428-429 - portr.
Annotatie: Fotogedicht.

Vekemans, Dirk
Eerste versregel: 'Een trage stoet vol deernis wekt verdriet &'
Vindplaats: nr. 8, p. 660
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 11.

Vekemans, Dirk
Titel: De strandjurk oplichten
Eerste versregel: 'Voorzichtig. Omzeil de verrukking, dat zinkt toch maar als reumatiek'
Vindplaats: nr. 8, p. 663
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 16.

Vekemans, Dirk
Titel: Lucifers van het lot: [duet van izeganz & reva]
Eerste versregel: 'In deze stad van palen, blokken, adders & cimbalen'
Vindplaats: nr. 8, p. 665
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 17.

Vekemans, Dirk
Eerste versregel: 'macheella michailee michola micham:'
Vindplaats: nr. 8, p. 659
Annotatie: Uit het literaire programma 'Het Pad van de Wenende Nacht'. De broncode voor het programma is onderverdeeld in een twintigtal 'Vlakken'. Dit gedicht is uit Vlak 8.

Vlok Nel, Gert
Titel: De essentie van de treinrit: 1975
Eerste versregel: 'Attie in de gang, alleen, met zijn tasje'
Vindplaats: nr. 11/12, p. 879-880
Vertaler: Dorsman, Robert
Vertaling van: Die essensie van die treinrit: Attie in die gang, alleen, met zyn tassie
Annotatie: De oorspronkelijke tekst is ook afgedrukt.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Vos, Marwin
Eerste versregel: 'sterven. sterven. sterven in velden in huizen'
Vindplaats: nr. 1, p. 29

Vos, Marwin
Titel: 1.
Eerste versregel: 'stretchers in de straten'
Vindplaats: nr. 1, p. 30

Vos, Marwin
Titel: 2.
Eerste versregel: 'tunnels en de rivier'
Vindplaats: nr. 1, p. 31

Vos, Marwin
Titel: 3.
Eerste versregel: 'megasteden in de kustgebieden'
Vindplaats: nr. 1, p. 32

Vos, Marwin
Titel: 4.
Eerste versregel: 'in dezelfde laag'
Vindplaats: nr. 1, p. 33

Vos, Marwin
Titel: 5.
Eerste versregel: 'getijden ontstaan'
Vindplaats: nr. 1, p. 34

Vroman, Leo (1915)
Titel: Muziek
Eerste versregel: 'Hoe graag had ik een keer geschreven'
Vindplaats: nr. 10, p. 820

Vroman, Leo (1915)
Titel: Tineke
Eerste versregel: 'Toen Holland zich had overgegeven'
Vindplaats: nr. 5, p. 425-427

Wen Yiduo
Titel: De dood van Li Bai
Eerste versregel: 'Het paar kaarsen heeft gebrand tot slechts de beide pitten resten,'
Vindplaats: nr. 4, p. 301-307
Vertaler: Idema, W.L.
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 297-300.
Thema: Slauerhoff

Wijnberg, Nachoem M.
Titel: Iemand die zich vanwege liefde door zijn hoofd wil schieten neemt het ernstig en dat is belangrijk
Eerste versregel: 'Ik denk niet dat ik naar jullie kan kijken als jullie, de'
Vindplaats: nr. 3, p. 228

Wijnberg, Nachoem M.
Titel: Laat mij de loterij winnen en ik geef tien procent aan de armen, en als je mij niet gelooft mag je die tien procent meteen inhouden
Eerste versregel: 'Als ik een meneer was die op straat stond alsof hij'
Vindplaats: nr. 3, p. 229

Wijnberg, Nachoem M.
Titel: Waarom ik vraag
Eerste versregel: 'Iemand die in dezelfde straat woonde had kamers vol boeken,'
Vindplaats: nr. 3, p. 227

Wittenbols, Peer
Titel: Leevende vierling
Eerste versregel: 'Onze Harry die de oren van Jos heeft maar de ogen van onze Winnie.'
Vindplaats: nr. 3, p. 224-226 - ill.
Annotatie: Prozagedicht bij een foto.

Wittenbols, Peer
Titel: Sterkwater
Eerste versregel: 'Het was in de nacht'
Vindplaats: nr. 9, p. 762-763
Thema: Water

Zwaal, B.
Eerste versregel: 'beitelde zee'
Vindplaats: nr. 9, p. 764-767
Thema: Water

II. Proza

Barnas, Maria
Titel: God als zwembroek
Vindplaats: nr. 6/7, p. 573-575
Thema: Hemel & aarde

Birney, Alfred
Titel: Tante Lieke
Vindplaats: nr. 5, p. 408-411
Thema: Indië / Indonesië

Boland, Florian
Titel: De tweede gratinée
Vindplaats: nr. 8, p. 645-650

Bruijn, Max de
Titel: De Koning van Kwitang
Vindplaats: nr. 5, p. 384-392
Thema: Indië / Indonesië

Ekkers, Remco
Titel: Liefde als levenswet
Vindplaats: nr. 10, p. 833-847
Annotatie: Fictief interview met Henriette Roland Holst.

Eybers, Elisabeth
Titel: Een domineesdochter
Vindplaats: nr. 11/12, p. 916-922
Vertaler: Jong-Goossens, Riet de
Annotatie: Het oorspronkelijke 'Domineesdogter' verscheen in 'Noodluik' (Kaapstad, 1989).
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Gardijn, Peter du
Titel: Schrikkelbaby
Vindplaats: nr. 8, p. 654-658

Haft, Lloyd
Titel: Een brief aan Slauerhoff bij het begin van het Jaar van de Rat
Vindplaats: nr. 4, p. 308-311
Thema: Slauerhoff

Hoogervorst, Ingrid
Titel: Gevaarlijk leven
Vindplaats: nr. 4, p. 346-349
Thema: Slauerhoff

Huff, Philip
Titel: De ochtenden
Vindplaats: nr. 2, p. 110-122

Lafleur, Mirjam
Titel: De tegoedbon
Vindplaats: nr. 1, p. 20-28

Mersbergen, Jan van
Titel: Net een dorp
Vindplaats: nr. 3, p. 251-259

Mik, Edzard
Titel: Een sprookje over vallen
Vindplaats: nr. 1, p. 54

Mulder, Arjen
Titel: Wat is er eigenlijk ook veranderd?
Vindplaats: nr. 4, p. 327-337
Thema: Slauerhoff

Note, Joris
Titel: Een ontheffing [fragment]
Vindplaats: nr. 10, p. 804-815
Annotatie: Voorpublicatie uit de roman 'Tegen het einde'.

Otterspeer, Willem
Titel: Orlers en ik [fragment]
Vindplaats: nr. 10, p. 821-827
Annotatie: Voorpublicatie uit: 'Het tetragram'.

Soepboer, Albertina
Titel: Achter het eiland
Vindplaats: nr. 4, p. 338-345
Thema: Slauerhoff

Thijs, Ger
Titel: Een filmscène als zwarte mis
Vindplaats: nr. 6/7, p. 504-508
Thema: Hemel & aarde

IV. Essay

Titel: De smaak van mensenvlees
Vindplaats: nr. 5, p. 375-383 - ill.
Annotatie: Over kannibalisme in Indië.
Thema: Indië / Indonesië

Aalders, Hein
Titel: 'Ik heette niet Slauerhoff maar Po Tsju': De maskers van een Hollandse poète maudit
Vindplaats: nr. 4, p. 266-274
Annotatie: 'Slauerhoff zette, wanneer hij er zin in had, het masker van een andere dichter op en realiseerde daarmee bewust verschillende zelfpresentaties'.
Thema: Slauerhoff
Trefwoorden: Slauerhoff, Jan Jacob

Benthem, Johan van
Titel: Een postzegel vol logica
Vindplaats: nr. 3, p. 191-205 - ill.
Annotatie: Over de postzegel ter ere van de wiskundige en logicus Luitzen Egbertus Jan Brouwer, uitgegeven in het najaar van 2007.
Trefwoorden: Brouwer, Luitzen Egbertus Jan

Boogaard, Oscar van den
Titel: God is een conceptuele kunstenaar
Vindplaats: nr. 6/7, p. 583-586
Annotatie: Over de conceptuele kunstenaar Ian Wilson.
Thema: Hemel & aarde
Trefwoorden: Wilson, Ian

Bos, Jaap
Titel: De schrijver en het woord
Vindplaats: nr. 1, p. 35-51
Annotatie: Over de 'schrijver-arts, sociaalcriticus, amateurfilosoof en auteur van een groot maar inmiddels vergeten oeuvre'.
Trefwoorden: Dieren, Evart van

Brink, Hans Maarten van den
Titel: Een bidprent tot leven brengen
Vindplaats: nr. 6/7, p. 497-500
Thema: Hemel & aarde

Engelen, Ewald
Titel: Hoe ons te bevrijden uit financiële kluisters?: Over kamelen, speculanten en de zoektocht naar een nieuwe politiek van het geld
Vindplaats: nr. 2, p. 160-175
Trefwoorden: Goede, Marieke de

Gasteren, Louis van
Titel: Waterbespiegelingen
Vindplaats: nr. 9, p. 721-735 - ill.
Illustrator: Gasteren, Louis van; Nooter, Jeroen
Annotatie: Vertrouwen in technische oplossingen voor nieuwe waterdreigingen.
Thema: Water

Gerbrandy, Piet
Titel: Een dakloze tempel
Vindplaats: nr. 6/7, p. 493-496
Thema: Hemel & aarde

Geuze, Adriaan
Titel: De noodzaak van smeltend poolijs
Vindplaats: nr. 9, p. 689-706
Annotatie: De wordingsgeschiedenis van het Nederlandse waterlandschap, waarbij het verband tussen het gemaakte en het verbeelde landschap wordt benadrukt.
Thema: Water

Goldschmidt, Tijs
Titel: Kantoorbillen in het paradijs
Vindplaats: nr. 6/7, p. 605-611
Annotatie: Deze tekst verschijnt in het Engels in de catalogus van de tentoonstelling 'Detour' over het werk van kunstenaar Roy Villevoye in Museum Boymans-van Beuningen te Rotterdam van 14 juni-10 augustus 2008.
Thema: Hemel & aarde

Grasman, Edward
Titel: De biografie als dekmantel: Willem Arondéus over Vasari
Vindplaats: nr. 1, p. 77-87 - portr.
Annotatie: Over: Willem Arondéus, 'Schilderkunstige avonturen. Leven en werken van Giorgio Vasari' (Nederlandsche Keurboekerij, 1946).
Trefwoorden: Arondéus, Willem; Vasari, Georgio

Grobler, Lizette
Titel: De windpomp
Vindplaats: nr. 11/12, p. 927-938 - ill.
Illustrator: Nel, Daniel
Vertaler: Jong-Goossens, Riet de
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Groot, Ger
Titel: Zij noemden het 'God'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 469-481
Thema: Hemel & aarde

Grundlingh, Albert
Titel: Rugby
Vindplaats: nr. 11/12, p. 968-975
Vertaler: Jong-Goossens, Riet de
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Hamel, Micha
Titel: Naakt
Vindplaats: nr. 6/7, p. 510-513
Thema: Hemel & aarde

Heijden, A.F.Th. van der
Titel: Door Hem tot Petra: Bespiegelingen bij de Christus van Perpignan (14e eeuw)
Vindplaats: nr. 6/7, p. 580-582
Thema: Hemel & aarde

Huigen, Siegfried
Titel: Koos Kombuis en de collectieve herinnering
Vindplaats: nr. 11/12, p. 851-854
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Huigen, Siegfried
Titel: Taalmonumenten
Vindplaats: nr. 11/12, p. 881-892 - ill.
Illustrator: Huigen, Siegfried
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Hüsgen, Lucas
Titel: De gevaren van Diana: Bij 'Het verboden rijk' van Slauerhoff
Vindplaats: nr. 4, p. 350-361
Thema: Slauerhoff
Trefwoorden: Slauerhoff, Jan Jacob

Hüsgen, Lucas
Titel: De machines der verwanten: Een speurtocht naar Harry Mulisch en Adolf Eichmann
Vindplaats: nr. 5, p. 435-450
Trefwoorden: Mulisch, Harry; Eichmann, Adolf

Jansen, Ena
Titel: 'n witter, wyer blou.': Jeugdherinneringen van Elisabeth Eybers
Vindplaats: nr. 11/12, p. 913-915
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering
Trefwoorden: Eybers, Elisabeth

Jansen, Ena
Titel: Ieder aan een hand van Meisie: Het fotoalbum als archief
Vindplaats: nr. 11/12, p. 945-960 - ill.
Illustrator: Myburgh, P.G.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Janssen, Mirjam
Titel: Geen talent voor braafheid
Vindplaats: nr. 2, p. 129-136
Annotatie: Onderzoek naar het proces in 1945 tegen haar grootvader wegens 'opzettelijke belediging van H.M. de Koningin'.

Jongstra, Atte
Titel: Beukige hoeg, achterover
Vindplaats: nr. 6/7, p. 501-503
Thema: Hemel & aarde

Knippenberg, Theo
Titel: Slauerhoff, sensualiteit & surrogaatseks
Vindplaats: nr. 4, p. 312-319
Annotatie: Fictieve verfilming van Slauerhoffs 'Larrios' (Roos, 1986).
Thema: Slauerhoff
Trefwoorden: Slauerhoff, Jan Jacob

Kuper, Simon
Titel: Dit klink voor ons zoo zoet: Een dag met de laatste Afrikaner
Vindplaats: nr. 11/12, p. 961-967
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Legêne, Susan
Titel: Metamorfose: Toorops inburgeringstraject
Vindplaats: nr. 5, p. 393-407 - ill.
Thema: Indië / Indonesië
Trefwoorden: Toorop, Jan

Maas, Sander van
Titel: De Syncope van Odysseus
Vindplaats: nr. 6/7, p. 625-639
Thema: Hemel & aarde

Marres, Noortje
Titel: De andere waterhuishouding
Vindplaats: nr. 9, p. 736-741
Annotatie: De vraag in hoeverre huiselijk water, als onderscheiden van landschappelijk water, in staat is om de geschiedenis tot leven te wekken.
Thema: Water

Melis, Karin
Titel: Over Louis Andriessen en de noot die hem naar huis brengt
Vindplaats: nr. 6/7, p. 587-589
Thema: Hemel & aarde
Trefwoorden: Andriessen, Louis

Mik, Edzard
Titel: Geloven in Oda
Vindplaats: nr. 6/7, p. 576-579
Annotatie: Inkorting van het artikel 'Oda Leeft', dat op 12 oktober 2007 in het Cultureel Supplement van 'NRC Handelsblad' werd gepubliceerd.
Thema: Hemel & aarde

Milosz, Czeslaw
Titel: Mijn katholieke opvoeding
Vindplaats: nr. 6/7, p. 542-560
Vertaler: Rasch, Gerard
Annotatie: Afkomstig uit 'Geboortegrond' (Atlas, 2005).
Thema: Hemel & aarde
Trefwoorden: Milosz, Czeslaw

Montijn, Ileen
Titel: Geen misleide dames: De pionierstijd van de Hollandse huishoudschool
Vindplaats: nr. 2, p. 89-101 - ill.
Annotatie: De invloed van de huishoudscholen op de Nederlandse keuken.
Trefwoorden: Wittop Koning, Martine

Mul, Jos de
Titel: Onzingeving: Moedwil en misverstand in Hermans’ Wittgenstein-interpretatie
Vindplaats: nr. 5, p. 451-459
Trefwoorden: Wittgenstein, Ludwig; Hermans, Willem Frederik

Mulder, Arjen
Titel: De verlossing van Dick Raaijmakers: Over 'De val van Mussolini'
Vindplaats: nr. 6/7, p. 612-624
Thema: Hemel & aarde
Trefwoorden: Raaijmakers, Dick

Mulder, Arjen
Titel: Wat er echt is aan film
Vindplaats: nr. 3, p. 239-247
Annotatie: (Rubriek: Het zevende zintuig).

Muller, F.A.
Titel: Gissen en missen: Over de psyche en de populariteit van Karl Popper en de geschiedenis van de twintigste eeuw
Vindplaats: nr. 10, p. 787-801
Annotatie: 'Een baanbreker in de wetenschapsfilosofie en een wegbereider in de politieke filosofie' of een 'overschatte dramdenker van middelmatig allooi'.
Trefwoorden: Popper, Karl Raimund

Muller, Stephanus
Titel: Die Stem
Vindplaats: nr. 11/12, p. 977-989
Vertaler: Jong-Goossens, Riet de
Annotatie: Over 'Die Stem van Suid-Afrika', het oude volkslied van Zuid-Afrika. De tekst van het lied is afgedrukt in Afrikaans en Nederlands.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Niekerk, Marlene van
Titel: De Etende Afrikaner: Aantekeningen voor een kleine typologie
Vindplaats: nr. 11/12, p. 857-878
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Olivier, Gerrit
Titel: De lokasie
Vindplaats: nr. 11/12, p. 897-908
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Otterspeer, Willem
Titel: Een elektrische stroom die geen andere stroom induceert: Over Hermans en Slauerhoff
Vindplaats: nr. 4, p. 282-291
Thema: Slauerhoff
Trefwoorden: Slauerhoff, Jan Jacob; Hermans, Willem Frederik

Peters, Peter
Titel: Over de wenselijkheid van stilstand
Vindplaats: nr. 3, p. 230-238

Poppe, Ine
Titel: Rosanne van Klaverens interactieve verhalen
Vindplaats: nr. 1, p. 65-76 - ill.
Annotatie: Kunstenares die 'met de mogelijkheden van het internet experimenteerde door een fictieve persoonlijkheid te creëren [...]' (Rubriek: Het zevende zintuig).
Trefwoorden: Klaveren, Rosanne van

Port, Mattijs van de
Titel: De echte wereld, daarbuiten
Vindplaats: nr. 10, p. 769-782 - ill.
Annotatie: Reizen door de Sertão, de immense lege ruimten die grote delen van noordoost-Brazilië beslaan.

Post, Bruno
Titel: De tijdmachines van Oud-West
Vindplaats: nr. 3, p. 177-190
Annotatie: Herinneringen aan zijn tijd in de Amsterdamse Tollenstraat met mede-bewoner Eduard in de jaren tachtig.

Putten, Bas van
Titel: Maatstaven
Vindplaats: nr. 2, p. 102-109
Annotatie: Bachs 'Die Kunst der Fuge' (Rubriek: Het zevende zintuig).
Trefwoorden: Bach, Johann Sebastian

Raven, Wim
Titel: Was Mohammed getrouwd met een kind?
Vindplaats: nr. 1, p. 1-8
Annotatie: '[...] het is zeer interessant om toe te zien hoe moslims erin slagen ongewenste Tradities succesvol te ontkrachten, met behulp van argumenten die hen niet dwingen hun geloofssysteem te verlaten'.

Reints, Martin
Titel: Aantekeningen bij 'De dood van een auteur die een beetje op Wouter Godijn lijkt'
Vindplaats: nr. 1, p. 60-63
Annotatie: Over: Wouter Godijn, 'De dood van een auteur die een beetje op Wouter Godijn lijkt' (Contact, 2007) (Rubriek: Nederlandse literatuur).
Trefwoorden: Godijn, Wouter

Rosenthal, Irena
Titel: Nederland en de pijn van het pluralisme
Vindplaats: nr. 3, p. 210-223
Annotatie: Het pluralisme in Nederland gezien in het kader van de opvatting van de Belgische filosofe Chantal Mouffe, die felle kritiek uit op 'de zoektocht naar concensus die door veel hedendaagse politiek denkers nog steeds als ideaal wordt gezien'.
Trefwoorden: Mouffe, Chantal

Rovers, Daniël
Titel: De heler: Over Marc Kregting
Vindplaats: nr. 2, p. 146-159
Trefwoorden: Kregting, Marc

Schönberger, Elmer
Titel: Onbegonnen werk
Vindplaats: nr. 6/7, p. 597-604 - ill.
Annotatie: Over geloof en muziek.
Thema: Hemel & aarde

Sholl, Robert
Titel: De schok van het positieve: Olivier Messiaen, Sint-Franciscus en verlossing door moderniteit
Vindplaats: nr. 6/7, p. 640-665 - ill.
Vertaler: Kurpershoek, René
Thema: Hemel & aarde
Trefwoorden: Messiaen, Olivier

Steenmeijer, Maarten
Titel: Het literaire kapitaal van de nieuwe Spaanse literatuur
Vindplaats: nr. 8, p. 609-619

Stevens, Harm
Titel: Het zwaard, de doofpot en de klokkenluider: Geweld als pijler van het Nederlands kolonialisme
Vindplaats: nr. 5, p. 365-374
Thema: Indië / Indonesië

Thomése, Pieter Frans
Titel: Teeveepraatje over schrijftaal
Vindplaats: nr. 6/7, p. 509
Annotatie: Tekst uitgesproken ten behoeve van het NCRV-programma 'Het Derde Testament'.
Thema: Hemel & aarde

Updike, John
Titel: De toekomst van het geloof
Vindplaats: nr. 6/7, p. 517-534
Vertaler: Mulder, Arjen; Post, Maaike
Annotatie: Eerder verschenen in 'The New Yorker' (november 1999) en in 'Due considerations' (Knopf, 2007).
Thema: Hemel & aarde

Vrijling, Han
Titel: Het water aan de lippen: Is er nog vraag naar de waarheid?
Vindplaats: nr. 9, p. 707-720
Annotatie: Bewezen technieken van waterbeheer dreigen te worden afgedaan als achterhaald, onder invloed van modieuze ideeën over een meer harmonische omgang met de natuur.
Thema: Water

Waal, Henk van der
Titel: Religies, dat zijn akelige dingen
Vindplaats: nr. 6/7, p. 590-594
Thema: Hemel & aarde

Weelden, Dirk van
Titel: Angst, verdriet en eenzaamheid
Vindplaats: nr. 6/7, p. 482-489
Thema: Hemel & aarde

Wegener, Daan
Titel: Thomas Mann en Goethe
Vindplaats: nr. 8, p. 631-644
Trefwoorden: Mann, Thomas; Goethe, Johann Wolfgang

Witkam, Jan Just
Titel: De zesde zuil van de Islam
Vindplaats: nr. 1, p. 9-19
Annotatie: De zesde zuil van de islam werd in april 2007 door dr. Muhammad Sayyid Tantawi afgekondigd: Respect voor de gezellen van de profeet.

V. Recensie

Dupré, Sven
Titel: De hand van Galilei: Een bespreking van Horst Bredekamps 'Galilei der Künstler'
Vindplaats: nr. 8, p. 666-678 - ill.
Annotatie: Over: Horst Bredekamp, 'Galilei der Künstler : der Mond, die Sonne, die Hand' (Akademie Verlag, 2007).
Trefwoorden: Galilei, Galileo; Bredekamp, Horst

Otterspeer, Willem
Titel: Een leven in tweeën: Madelon Székely-Lulofs tussen roman en biografie
Vindplaats: nr. 5, p. 412-424
Annotatie: Over: Frank Okker, 'Tumult : het levensverhaal van Madelon Székely-Lulofs' (Atlas, 2008).
Thema: Indië / Indonesië
Trefwoorden: Székely-Lulofs, Madelon; Okker, Frank

Storm, Arie
Titel: We hebben onze zintuigen nog: Over 'Vladiwostok!' en ander recent werk van P.F. Thomése
Vindplaats: nr. 2, p. 137-143
Annotatie: (Rubriek: Nederlandse literatuur).
Trefwoorden: Thomése, Pieter Frans

VI. Illustratie / Kunst

Titel: Omgeving Stellenbosch
Vindplaats: nr. 11/12, p. tussen p. 976-977 - ill.
Annotatie: Foto uit de collectie Huigen.
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Cabannes, Ryman
Vindplaats: nr. 2, p. voorplat - ill.
Illustrator: Cabannes, Ryman

Goldblatt, David
Titel: Die Heldeakker, The Heroes' Acre
Vindplaats: nr. 11/12, p. tussen p. 976-977 - ill.
Illustrator: Goldblatt, David
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Huigen, Siegfried
Titel: Lokasie bij Stellenbosch
Vindplaats: nr. 11/12, p. tussen p. 896-897 - ill.
Illustrator: Huigen, Siegfried
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Kannemeyer, Anton
Vindplaats: nr. 11/12, p. tussen p. 864-865, 880-881, 912-913, 928-929, 944-945, 960-961 - ill.
Illustrator: Kannemeyer, Anton
Thema: Plaatsen van Afrikaner herinnering

Wright, Tim
Vindplaats: nr. 4, p. voorplat - ill.
Illustrator: Wright, Tim
Thema: Slauerhoff

VII. Interview

Brink, Hans Maarten van den; Fens, Kees; Visscher, Rachel
Titel: Tussen de scherven van de hemel: Een gesprek met Kees Fens
Vindplaats: nr. 6/7, p. 561-569
Thema: Hemel & aarde
Trefwoorden: Fens, Kees