Jaargang inhoud

Liter : Christelijk literair tijdschrift
Jaargang 22 (2019)

Redactioneel

Titel: Van de redactie
Vindplaats: nr. 93, p. 1

Beek, Menno van der
Titel: Van de redactie
Vindplaats: nr. 96, p. 1

Beek, Menno van der
Titel: Van de redactie
Vindplaats: nr. 95, p. 1
Annotatie: Inleiding op het themanummer.
Thema: De muur

Beek, Menno van der
Titel: Van de redactie
Vindplaats: nr. 94, p. 3, F3
Thema: Tanger

I. Poëzie

Auden, W.H.
Titel: De kindermoord te Bethlehem
Eerste versregel: 'Herodes'
Vindplaats: nr. 96, p. 20-25
Vertaler: Geerds, Koos
Annotatie: (Rubriek: Vers vertaald 16).

Beek, Menno van der
Titel: Gedicht voor Benno Barnard: Et in arcadia ego
Eerste versregel: 'Barnard is ooit naar Engeland gegaan,'
Vindplaats: nr. 96, p. 19
Annotatie: Een Villanelle, voor Benno Barnard, bij zijn 65e verjaardag.

Beek, Menno van der
Titel: Muur
Eerste versregel: 'De gouden tijd, toen ik nog thuis op bed lag:'
Vindplaats: nr. 95, p. 34
Thema: De muur

Benattabou, Abderrahim
Titel: Meeuwen en adelaars
Eerste versregel: 'Vandaag ben ik aan zee geweest, niet de uitzinnige oceaan die maar niet vat dat'
Vindplaats: nr. 94, p. 30, F24
Vertaler: Kin, Annelies
Thema: Tanger

Blozé, Vytautas
Titel: De droeve nachtharmonica
Eerste versregel: 'Met de helm diep over de ogen getrokken stapte de maan'
Vindplaats: nr. 95, p. 64-65
Vertaler: Kempe, Pieter Bas
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 62.
Thema: De muur

Blozé, Vytautas
Titel: Genoegdoening
Eerste versregel: 'Hij ontwaakt met een schok. Begraaft haastig de terechtgestelden.'
Vindplaats: nr. 95, p. 63-64
Vertaler: Kempe, Pieter Bas
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 62.
Thema: De muur

Bologne, Philippe Guiguet
Titel: De tijd die langs zijn huid strijkt [fragment]
Eerste versregel: 'Een haven die van motregen houdt'
Vindplaats: nr. 94, p. 22-24, F16-18
Vertaler: Kin, Annelies
Annotatie: Fragment uit 'Een greintje licht' (Slaïki, Tanger 2018).
Thema: Tanger

Carlier, Nico
Titel: Dan nog
Eerste versregel: 'Ze hebben ons onze kinderen weg doen bergen.'
Vindplaats: nr. 93, p. 56-57

Carlier, Nico
Titel: Grootvader
Eerste versregel: 'Traag staat hier de wereld in het veld.'
Vindplaats: nr. 93, p. 55

Carlier, Nico
Titel: Vrede
Eerste versregel: 'Dit is het dan.'
Vindplaats: nr. 93, p. 53-54

Heyden, Steven Van Der
Titel: 1 november
Eerste versregel: 'ik zal nooit je schouderbladen schrapen,'
Vindplaats: nr. 96, p. 60
Cyclus: Tussen pols en vezel : Gedichten

Heyden, Steven Van Der
Titel: Lady Morphine
Eerste versregel: 'de vertrouwde prik, terugvloei van bloed.'
Vindplaats: nr. 96, p. 64
Cyclus: Tussen pols en vezel : Gedichten

Heyden, Steven Van Der
Titel: Man van Tollund
Eerste versregel: 'zoals je het schuilen opgaf, bij toeval werd gevonden'
Vindplaats: nr. 96, p. 61
Cyclus: Tussen pols en vezel : Gedichten

Heyden, Steven Van Der
Titel: Schemerleven
Eerste versregel: 'ledematen komen thuis in oude patronen'
Vindplaats: nr. 96, p. 63
Cyclus: Tussen pols en vezel : Gedichten

Heyden, Steven Van Der
Titel: Spoorzoeker
Eerste versregel: 'de straat bewaart dit stoffige huis,'
Vindplaats: nr. 96, p. 62
Cyclus: Tussen pols en vezel : Gedichten

Hiele, Mart van der
Titel: Alma Mater
Eerste versregel: 'Had kunnen bedenken'
Vindplaats: nr. 96, p. 68

Ihan, Alojz
Titel: Duiveluitdrijving
Eerste versregel: 'Antiquarisch gekocht een zeer oud boek,'
Vindplaats: nr. 95, p. 66
Vertaler: Kempe, Pieter Bas
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 62.
Thema: De muur

Ihan, Alojz
Eerste versregel: 'Hoe te ontvluchten de locomotief'
Vindplaats: nr. 95, p. 67
Vertaler: Kempe, Pieter Bas
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 62.
Thema: De muur

Ihan, Alojz
Eerste versregel: 'Tijd is het'
Vindplaats: nr. 95, p. 67
Vertaler: Kempe, Pieter Bas
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 62.
Thema: De muur

Ihan, Alojz
Titel: Over de vlieg in beton
Eerste versregel: 'Zelfs van liefde kan men wel beweren:'
Vindplaats: nr. 95, p. 66-67
Vertaler: Kempe, Pieter Bas
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 62.
Thema: De muur

Kosman, Admiel
Titel: Praat met me
Eerste versregel: 'Praat met me, jullie daar, praat hard, praat'
Vindplaats: nr. 95, p. 10-11
Annotatie: (Rubriek: Vers vertaald 15).
Thema: De muur

Kruithof, Pauliene
Titel: Afscheid van ijzer
Vindplaats: nr. 95, p. 41-43
Vertaling van: Dwars door een land
Thema: De muur

Kruithof, Pauliene
Titel: Uitgetrokken
Eerste versregel: 'Iedereen kent het verhaal van de grootste profeet'
Vindplaats: nr. 93, p. 29-31

Madani, Rachida
Titel: Naakt uit de hemel tuimelen
Vindplaats: nr. 94, p. 38-40, F33-35
Vertaler: Kaas, Marianne
Annotatie: Selectie gedichten uit de bundels 'Blessures au vent' (2006) en 'Ce qui aurait pu demeurer silence' (2015).
Thema: Tanger

Neylen, J.V.
Eerste versregel: 'Een duif ligt hartvormig op de stoep. Uit haar eenvoud'
Vindplaats: nr. 96, p. 13

Neylen, J.V.
Eerste versregel: 'Opgegroeid in groene watten, een dorp als een stolp. Ik wist niet hoe'
Vindplaats: nr. 96, p. 15

Neylen, J.V.
Eerste versregel: 'Ze zei dat ze niet klaar was voor het grote verhuizen,'
Vindplaats: nr. 96, p. 14

Pardijs, Tim
Titel: Zoll
Eerste versregel: 'Dit is een spel: ik kom stap voor stap dichter'
Vindplaats: nr. 95, p. 28
Thema: De muur

Piqueras, Juan Vicente
Titel: De avond voor het thuisblijven
Eerste versregel: 'Alles is gereed: de koffer,'
Vindplaats: nr. 93, p. 16
Vertaler: Bekker, Jos den
Annotatie: (Rubriek: Vers vertaald 14).

Walt, Carina van der
Titel: gebed van een bosjesman
Eerste versregel: 'een duizendste van een seconde'
Vindplaats: nr. 93, p. 43

Walt, Carina van der
Titel: gebed van een eland
Eerste versregel: 'op het moment dat ik'
Vindplaats: nr. 93, p. 44

Walt, Carina van der
Titel: voorbereidings vir 'n reis: ek gaan: 3 oopooggebede voor 'n glas-in-loodvenster
Eerste versregel: 'I'
Vindplaats: nr. 93, p. 45-46

Weenen, Bert van
Titel: Drie kwatrijnen
Eerste versregel: 'Tovenarij'
Vindplaats: nr. 96, p. 47

Weenen, Bert van
Titel: Sursum corda
Eerste versregel: 'Uit al je boeken komt een zacht gefluister:'
Vindplaats: nr. 93, p. 40

Weenen, Bert van
Titel: Verdwijntruc
Eerste versregel: 'Waar God gebleven is, dat is een raadsel.'
Vindplaats: nr. 93, p. 40

Weenen, Bert van
Titel: Verlangen
Eerste versregel: 'Eind van de middag en het regent zacht.'
Vindplaats: nr. 93, p. 40

Zoon, Aimée
Titel: Het einde
Eerste versregel: 'Je huid was zo dun dat ze doorzichtig'
Vindplaats: nr. 93, p. 12

Zoon, Aimée
Titel: Je blijft
Eerste versregel: 'Ik zou een gedicht willen schrijven'
Vindplaats: nr. 93, p. 11

II. Proza

Benali, Abdelkader (1975)
Titel: De weekendmiljonair (fragment)
Vindplaats: nr. 95, p. 68-71
Thema: De muur

Benali, Abdelkader (1975)
Titel: Naar Tanger met Emmanuel
Vindplaats: nr. 94, p. 41-51, F36-49 - ill.
Illustrator: Benali, Abdelkader (1975)
Thema: Tanger

Benattabou, Abderrahim
Titel: Dierenbegraafplaats
Vindplaats: nr. 94, p. 52-55, F50-54 - ill.
Vertaler: Kin, Annelies
Thema: Tanger

Chaoui, Mokhtar
Titel: De kat
Vindplaats: nr. 94, p. 34-37, F29-32
Vertaler: Arkana, Laura; Bootsma, Joeba
Thema: Tanger

Eugelink, Liesbeth
Titel: Bitterveld (fragmenten)
Vindplaats: nr. 95, p. 7-9
Thema: De muur

Galidi, Rodhan Al (Rodaan Al)
Titel: Holland [Romanfragmenten]
Vindplaats: nr. 96, p. 26-31
Annotatie: De roman 'Holland' moet begin februari 2020 verschijnen.

Gaou, Stéphanie
Titel: De dageraad van de stilte
Vindplaats: nr. 94, p. 10-15, F4-9
Vertaler: Drunen, Ghislaine van
Thema: Tanger

Hofman, Wim
Titel: CSG OUWOHO: Bij het portfolio van 'Liter 92'
Vindplaats: nr. 93, p. 41-42 - ill.

Kadiri, Abdeslam
Titel: Het hallali
Vindplaats: nr. 94, p. 25-29, 19-23
Vertaler: Tabury, Nathalie
Thema: Tanger

Kroonenberg, Mohana van den
Titel: De struisvogelfarm: Verhaal
Vindplaats: nr. 96, p. 48-50

Kruidhof, Greetje
Titel: Dode hond
Vindplaats: nr. 93, p. 13-15

Loman, Poli
Titel: De thuiskomst
Vindplaats: nr. 93, p. 61-69

Loman, Poli
Titel: Ontsnapping uit Burrel
Vindplaats: nr. 95, p. 52-61
Thema: De muur

Meeuse, Els
Titel: Het offer
Vindplaats: nr. 93, p. 58-60
Annotatie: Voorafgegaan door citaten van Ovidius en door 1 Koningen 18:29.

Meeuse, Els
Titel: Nocturne: Verhaal
Vindplaats: nr. 96, p. 65-67

Parizel, Sébastien
Titel: De donkere dagen van augustus
Vindplaats: nr. 95, p. 29-33
Thema: De muur

Schlattner, Eginald
Titel: De onthoofde haan (fragment)
Vindplaats: nr. 95, p. 48-51
Vertaler: Reenen, Marianne van
Annotatie: Met een inleiding van de vertaler op p. 44-47.
Thema: De muur

Siegmann, Machteld
Titel: Onderduik
Vindplaats: nr. 93, p. 50-52
Annotatie: Voorpublicatie van het eind augustus/begin september 2019 te verschijnen 'De kaalvreter'.

IV. Essay

Abouchahla, Cédric
Titel: In de sporen van jazz
Vindplaats: nr. 94, p. 56-60, F55-59
Thema: Tanger

Akkerman, Stevo
Titel: Van horen zwijgen
Vindplaats: nr. 93, p. 2-10
Annotatie: Over jong gestorven en vaak vergeten dichters.

Beek, Menno van der
Titel: Nee, het was geen vlucht
Vindplaats: nr. 96, p. 16-18
Annotatie: Over: 'Zingen en creperen' (Atlas Contact, 2019) van de jarige Benno Barnard (65).
Trefwoorden: Barnard, Benno

Benali, Abdelkader (1975)
Titel: Tanger
Vindplaats: nr. 93, p. 17-28 - ill.
Annotatie: Impressie van deze Noord-Marokkaanse stad.

Buser, Maarten
Titel: Kendrick Lamar: rapper, zondaar, christen: Essay
Vindplaats: nr. 96, p. 51-57
Annotatie: Kendrick Lamar is een Afro-Amerikaanse christelijke hiphopartiest.
Trefwoorden: Lamar, Kendrick

Chaoui, Mokhtar
Titel: Tanger: van geopolitiek tot geopoëtica
Vindplaats: nr. 94, p. 16-18, F10-12
Vertaler: Bootsma, Joeba; Arkana, Laura
Thema: Tanger

Goedegebuure, Jaap
Titel: Sympathie voor de duivel: Essay over Gerard Reve en het Kwaad
Vindplaats: nr. 96, p. 2-12 - portr.
Annotatie: Met een citaat van Simon Carmiggelt. Het tweede deel van dit essay moet in 'Liter' 97 verschijnen.
Trefwoorden: Reve, Gerard

Hadri, Youssef Chebaa
Titel: Tanger leeft in mij
Vindplaats: nr. 94, p. 61-64, F62-60
Vertaler: al Fayle, Arjwan
Thema: Tanger

Havel, Václav
Titel: Nieuwjaarstoespraak
Vindplaats: nr. 95, p. 23-27
Vertaler: Sonneveld, Jan
Annotatie: Nieuwjaarstoespraak op 1 januari 1990. Met een inleiding van de vertaler op p. 12-14.
Thema: De muur

Havel, Václav
Titel: Woorden over woorden
Vindplaats: nr. 95, p. 15-22 - portr.
Vertaler: Sonneveld, Jan
Annotatie: Ingekorte versie van de toespraak voor de uitreiking van de Friedenpreis des Deutschen Buchhandels op de Frankfurter Buchmesse, 15 oktober 1989. Met een inleiding van de vertaler op p. 12-14.
Thema: De muur

Loenen, Gerbert van
Titel: 'Jammer dat er zo weinig van over is'
Vindplaats: nr. 95, p. 2-6
Annotatie: De Berlijnse Muur.
Thema: De muur

Montagne, Nicole
Titel: Willem den Ouden en het licht
Vindplaats: nr. 96, p. 32-38 - ill.
Illustrator: Ouden, Willem den
Annotatie: Willem den Ouden is kunstschilder.
Trefwoorden: Ouden, Willem den

Mourik, Christely van; Rondaij, Joyce
Titel: Liter in Tanger: Een reisverslag
Vindplaats: nr. 94, p. 4-9 - ill.
Thema: Tanger
Trefwoorden: Benali, Abdelkader (1975)

V. Recensie

Bax, Sander
Titel: 'Zie jij hier iemand breken?'
Vindplaats: nr. 93, p. 34-39 - portr.
Annotatie: Over: Sander Bax, 'De avond is ongemak' (Atlas Contact, 2018).
Trefwoorden: Rijneveld, Marieke Lucas

Beek, Menno van der
Titel: De taak van religie
Vindplaats: nr. 96, p. 69-70
Annotatie: Over: Karen Armstrong, 'Religion' (Penguin Vintage Mini, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Armstrong, Karen

Beek, Menno van der
Titel: Een schandaal in een goed huwelijk
Vindplaats: nr. 96, p. 75-76
Annotatie: Over: Shusaku Endo, 'Het schandaal' (Mozaïek, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Endo, Shusaku

Beek, Menno van der
Titel: Steden schuilen niet wanneer het regent
Vindplaats: nr. 95, p. 73-76
Annotatie: Over: Joseph Brodsky, Strohalmen voor de lezer. Een ruime keuze uit de gedichten' (De Bezige Bij, 2015) (Rubriek: Maatwerk).
Thema: De muur
Trefwoorden: Brodsky, Joseph

Beek, Menno van der
Titel: Tanmirt, namens de Berbers
Vindplaats: nr. 94, p. 65-67
Annotatie: Over: 'Vallende tijd - Gedichten' (Jurgen Maas, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Thema: Tanger
Trefwoorden: Chacha, Mohammed; el Walid, Mimoun; el Quariacha, Fadma; Ziani, Ahmed

Beek, Menno van der
Titel: Zij gaan vaak helder tegemoet
Vindplaats: nr. 93, p. 70-71
Annotatie: Over: Hadewijch, 'Oerewoet' (KokBoekencentrum, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Hadewijch

Borgdorff, Len
Titel: Verlangen met het 'patin' van klassieke oudheid
Vindplaats: nr. 93, p. 78-79
Annotatie: Over: Stefan Hertmans, 'Onder een koperen hemel' (De Bezige Bij, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Hertmans, Stefan

Brons, Anke
Titel: Een goede man zijn
Vindplaats: nr. 93, p. 75-76
Annotatie: Over: Arnon Grunberg, 'Goede mannen' (Nijgh & Van Ditmar, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Grunberg, Arnon

Brons, Anke
Titel: Morgen vlieg ik weg
Vindplaats: nr. 95, p. 76-78
Annotatie: Over: Viktor Pelevin, 'Het leven der insecten' (Wereldbibliotheek, 1997) (Rubriek: Maatwerk).
Thema: De muur
Trefwoorden: Pelevin, Viktor

Cras, Dorothé
Titel: De lepelsnijder
Vindplaats: nr. 93, p. 76-78 - ill.
Illustrator: Fienieg, Annette
Annotatie: Over: Marjolijn Hof en Annette Fienieg, 'Lepelsnijder' (Querido, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Hof, Marjolijn; Fienieg, Annette

Dekker, Willem Maarten
Titel: Heidens bloed
Vindplaats: nr. 96, p. 72-73
Annotatie: Over: Rainer Maria Rilke, 'De sonnetten aan Orpheus' (IJzer, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Rilke, Rainer Maria

Diggelen, Michiel van
Titel: Levenslang op zoek naar zingeving
Vindplaats: nr. 96, p. 77-78
Annotatie: Over: J.J.C. Dee, 'Tolk van zijn tijd : Roel Houwink als literator in de jaren 1916-1930' (Flanor, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Dee, J.J.C.; Houwink, Roel

Kruithof, Pauliene
Titel: Tussen kerken en intriges
Vindplaats: nr. 96, p. 78-79
Annotatie: Over: Maarten 't Hart, 'De nachtstemmer' (De Arbeiderspers, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Hart, Maarten 't

Meeuse, Els
Titel: Big Brother is watching you
Vindplaats: nr. 95, p. 78-79
Annotatie: Over: Dave Eggers, 'De Cirkel' (Lebowski, 2017) (Rubriek: Maatwerk).
Thema: De muur
Trefwoorden: Eggers, Dave

Meeuse, Els
Titel: Gebroken lichamen
Vindplaats: nr. 93, p. 71-73
Annotatie: Over: Jaap Goedegebuure, 'Kellendonk : een biografie' (Querido, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Goedegebuure, Jaap

Meeuse, Els
Titel: Muren tussen mensen
Vindplaats: nr. 95, p. 72-73
Annotatie: Over: Juli Zeh, 'Ons soort mensen' (Ambo/Anthos, 2016) (Rubriek: Maatwerk).
Thema: De muur
Trefwoorden: Zeh, Juli

Meeuse, Els
Titel: Naaktheid en loutering
Vindplaats: nr. 96, p. 73-75
Annotatie: Over: Oek de Jong, 'Zwarte schuur' (Atlas Contact, 2019). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Jong, Oek de

Meeuse, Els
Titel: Stad van verbeelding
Vindplaats: nr. 94, p. 67-68
Annotatie: Over: Christina López Barrio, 'Nevel in Tanger' (Wereldbibliotheek, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Thema: Tanger
Trefwoorden: López Barrio, Christina

Putten, Suzanne van
Titel: Geen veiliger plaats dan op het kerkhof
Vindplaats: nr. 94, p. 70-71
Annotatie: Over: Mohamed Choukri, 'Hongerjaren' (Jurgen Maas, 2016). (Rubriek: Maatwerk).
Thema: Tanger
Trefwoorden: Choukri, Mohamed

Rondaij, Joyce
Titel: Nobody but the one who is carrying a load knows how much it weighs
Vindplaats: nr. 94, p. 68-69
Annotatie: Over: Driss Ben Hamed Charchadi, 'A life full of holes' (Harper Perennial, 2008). (Rubriek: Maatwerk).
Thema: Tanger
Trefwoorden: Ben Hamed Charchadi, Driss

Verhoeve, Marja
Titel: De angst voorbij
Vindplaats: nr. 93, p. 73-75
Annotatie: Over: Liesbeth Goedbloed, 'Broeder Ezel' (Mozaïek, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Goedbloed, Liesbeth

Verhoeve, Marja
Titel: Moderne tragedie
Vindplaats: nr. 96, p. 70-71
Annotatie: Over: Ilja Leonard Pfeijffer, 'Grand Hotel Europaz' (De Arbeiderspers, 2018). (Rubriek: Maatwerk).
Trefwoorden: Pfeijffer, Ilja Leonard

VI. Illustratie / Kunst

Arts, Linda
Titel: Verder kijken
Vindplaats: nr. 95, p. 36-40 - ill.
Illustrator: Arts, Linda
Annotatie: Met een inleiding van Tim Pardijs op p. 35.
Thema: De muur

Eugelink, Liesbeth
Titel: Van restantpapier tot ansichtkaart
Vindplaats: nr. 93, p. 47-49 - ill.
Illustrator: Eugelink, Liesbeth

Lakhssassi, Jabrane
Titel: Hervind de wilde plekken
Vindplaats: nr. 94, p. 32-33, F25-28 - ill.
Illustrator: Lakhssassi, Jabrane
Annotatie: Bij een gedicht van Stéphanie Gaou.
Thema: Tanger

Lange, André; Pardijs, Tim
Titel: Schaduwen
Vindplaats: nr. 96, p. 39-46 - tek.
Illustrator: Lange, André
Annotatie: Met een inleiding op de tekeningen door Tim Pardijs op p. 39.

Rahmani, Houda
Titel: Impressie van een stad
Vindplaats: nr. 94, p. 19-21, F13-15 - ill.
Illustrator: Rahmani, Houda
Annotatie: Bij een tekst van Stéphanie Gaou.
Thema: Tanger

VII. Interview

Otten, Yves
Titel: Drie vragen aan docent Nederlands Yves Otten
Vindplaats: nr. 93, p. 32-33
Annotatie: (Rubriek: Leeflijst [8]).
Trefwoorden: Otten, Yves

Pardijs, Tim; Gee, Oliver; Krans, Herman
Titel: 'Liter' in de boekhandel [1]
Vindplaats: nr. 96, p. 58-59
Annotatie: (Rubriek: 'Liter' in de boekhandel). Over Boekhandel Van Someren & Ten Bosch in Zutphen.
Trefwoorden: Gee, Oliver; Krans, Herman